Các đại biểu tham quan gian hàng sản xuất cam hữu cơ Hội chợ Cam sành Hàm Yên lần thứ III.
Ảnh: nongnghiep.vn
Cây cam sành từ lâu đã được trồng trên vùng đất Hàm Yên, trong đó sớm nhất là tại Phù Lưu. Người dân ở đây thường quen gọi là cam làng Mường. Cam sành Hàm Yên có trái to tròn, cuống lá nhỏ, khi vừa chín tới trái có màu xanh sẫm, vỏ sần sùi. Cam để chín tự nhiên trên cây sau 1 tuần sẽ chuyển màu cam đỏ bắt mắt, da hơi nám. Vỏ dày và dễ tách múi. Điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng nơi đây rất thuận lợi cho cây cam sành phát triển. Chính vì thế, cam Hàm Yên luôn mang hương vị đặc trưng riêng với những tép cam vàng mọng nước, thơm ngon, thanh mát. Theo nghiên cứu, cam sành Hàm Yên là loại cam có giá trị dinh dưỡng cao, chứa trên 10% hàm lượng đường, hàm lượng vitamin C từ 40 - 90 mg/100 g cam tươi. Ngoài ra, cam sành Hàm Yên còn có các chất axit hữu cơ, trong đó có nhiều loại axit có hoạt tính sinh học cao cùng các chất khoáng và dầu thơm. Đây cũng là loại quả lọt vào Top 10 loại quả giá trị bậc nhất Việt Nam.
Hiện nay, huyện Hàm Yên đang ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình trồng, phát triển vùng cam, đặc biệt là chăm sóc, phát triển cam theo tiêu chuẩn VietGap. Toàn huyện hiện có hơn 7.200 ha cam tại 13 xã, thị trấn với trên 4.000 hộ trồng cam, trong đó có 700 ha cam sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và khoảng 20 ha cam sản xuất theo hướng hữu cơ. Việc thực hiện chăm sóc, sản xuất cam theo tiêu chuẩn VietGAP không những tăng năng suất, cải thiện mẫu mã, chất lượng của sản phẩm mà còn giúp bà con nông dân giảm tới 50% chi phí cho phân bón và thuốc trừ sâu so với cách trồng cam thông thường. Phân bón sử dụng trong lúc canh tác toàn bộ dùng phân hữu cơ, phân bón vi sinh và nguồn nước sạch. Sau khi cây ra hoa, người dân ngưng bón phân mà chủ yếu chỉ tưới nước và ngăn chặn sâu bọ để cây ra trái khỏe tự nhiên, đảm bảo chất lượng trái và an toàn thực phẩm.
Để giữ vững thương hiệu, chất lượng, hiệu quả kinh tế cho người trồng cam, huyện Hàm Yên xác định việc sản xuất cam theo tiêu chuẩn VietGap là hướng đi bền vững. Huyện đã thành lập tổ công tác kiểm tra dọc tuyến quốc lộ sau vụ cam để kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ cam bán trên địa bàn. Đồng thời khuyến cáo các tiểu thương không bán cam không rõ nguồn gốc xuất xứ, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng. Chính quyền địa phương cũng tiến hành kiểm tra gắt gao trước, trong và cả sau vụ cam, đảm bảo người trồng cam không bảo quản bằng bất cứ loại thuốc hóa học nào.
Thời điểm cận Tết Nguyên đán, người trồng cam sành Hàm Yên hối hả hơn những ngày trong năm. Ảnh: giadinh.net
Mùa thu hoạch cam sành Hàm Yên rơi vào độ tháng 12 đến tháng giêng hàng năm. Lúc này, trái cam đã mọng nước và bắt đầu “tích đường” nên vị chuyển dần từ chua sang ngọt. Tuy nhiên, nếu cắt cành sớm để chọn những trái xanh, thương lái và nông dân có thể thu hoạch từ tháng 10. Sau khi thu hoạch, cam được tập kết ở chân đồi và được lựa chọn kĩ lưỡng để bán trong các siêu thị như Big C, Metro, Saigon Co.opmart. Vụ cam năm nay, toàn huyện ước đạt sản lượng khoảng 85.000 tấn, ước tiêu thụ đạt 10% tổng sản lượng tính từ đầu vụ.
Cây cam đã trở thành cây đặc sản có ưu thế và ưu tiên trồng tập trung. Nhờ trồng cam, nhiều gia đình ở Hàm Yên đã thoát nghèo vươn lên trở thành hộ khá, giàu, có hộ đã trở thành tỷ phú. Mùa cam ở Hàm Yên cũng tạo việc làm cho hàng nghìn lao động trong vùng và các địa phương lân cận như Hà Giang, Cao Bằng, Yên Bái, Vĩnh Phúc. Nhiều người có thu nhập cả triệu đồng mỗi ngày từ gánh cam thuê. Những năm trở lại đây, cây cam sành thực sự trở thành cây chủ lực phát triển kinh tế của người dân tại địa phương.
Năm nay người trồng cam gặp nhiều bất lợi do ảnh hưởng của dịch bệnh, tiếp đến là tình hình mưa lũ tại miền Trung kéo dài khiến việc vận chuyển, tiêu thụ vào thị trường miền trong gặp nhiều khó khăn. Về việc hỗ trợ bà con trong khâu tiêu thụ, đầu ra cho sản phẩm, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Tuyên Quang cũng đã phối hợp với UBND huyện Hàm Yên, Sở Công thương đưa sản phẩm cam Hàm Yên tham gia trưng bày, giới thiệu ở các hội chợ thương mại, hàng nông nghiệp, chương trình xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh.
Cam sành Hàm Yên đã nổi tiếng khắp mọi miền đất nước, đứng Top 10 trái cây ngon nhất Việt Nam. Ảnh: BTQ
Sau nhiều năm xây dựng thương hiệu, tháng 10 vừa qua, sản phẩm Cam sành Hàm Yên đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ ký quyết định chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý. Việc được cấp chỉ dẫn địa lý sẽ giúp Cam sành Hàm Yên được truy xuất nguồn gốc rõ hơn, nhờ đó người tiêu dùng cũng có thể nhận biết sản phẩm dễ dàng, đặc biệt là tăng cơ hội cạnh tranh trên thị trường với các sản phẩm nông sản khác. Đây là sản phẩm nông nghiệp đầu tiên của tỉnh được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý.
Hiệu quả từ Cam sành Hàm Yên mang lại không chỉ khằng định hướng đi đúng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, làm thay đổi bộ mặt nông thôn miền núi, mà còn là minh chứng cụ thể cho những nỗ lực không ngừng của chính quyền địa phương trong việc xây dựng thương hiệu Cam sành Hàm Yên.
Nguyễn Thị Mai
Trường Chính trị tỉnh Tuyên Quang
