Hồng không hạt Tuyên Quang.
Hồng không hạt Tuyên Quang nổi tiếng bởi vị ngọt thanh, giòn tan, thơm mát, quả chín vàng đỏ, căng mọng, đặc biệt không có hạt. Sản phẩm không chỉ chinh phục thực khách trong và ngoài tỉnh mà còn được đưa vào chương trình OCOP, trở thành một trong những “đặc sản” tiêu biểu của xứ Tuyên mỗi độ thu về.
Sắc vàng của mùa hồng chín
Những cành hồng sai trĩu quả tại vườn Hồng nhà ông Vương Trung Hùng xã Nghĩa Thuận.
Đặt chân đến thôn Phín Ủng (xã Nghĩa Thuận) vào những ngày cuối tháng 10, ai cũng khó rời mắt khỏi vườn hồng vàng óng của gia đình ông Vương Trung Hùng. Trên triền đồi thoai thoải, những cây Hồng sai trĩu quả đang đung đưa trước gió. Mỗi chùm Hồng như chuỗi ngọc treo lơ lửng giữa nền trời thu trong vắt, tạo nên bức tranh mùa thu rực rỡ, khiến ai đi qua cũng phải trầm trồ khen ngợi.
Ông Hùng chia sẻ: “Gia đình tôi có gần trăm gốc Hồng, mỗi năm thu hàng tấn quả. Sau khi trừ chi phí, cũng còn lãi trên 100 trăm triệu đồng. Nhờ cây hồng mà cuộc sống ngày càng ổn định, con cái có điều kiện học hành tốt hơn. Cây Hồng không hạt có khả năng thích nghi tốt, ít sâu bệnh, tuổi thọ cao, chi phí chăm sóc thấp – phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương”.
Thấy năng xuất và kinh tế từ cây Hồng mang lại, nhiều hộ dân xã Nghĩa Thuận đã học tập và trồng theo. Bên cạnh đó, xã Nghĩa Thuận còn hỗ trợ người dân xây dựng vườn ươm, nhân giống và lai ghép cho ra những giống Hồng không hạt quả to, đẹp, ngọt hơn.
Xã Nghĩa Thuân lai ghép thành công giống Hồng không hạt địa phương cho quả thơm, ngọt, năng xuất, chất lượng cao .
Bảo tồn và phát huy giá trị cây đặc sản vùng cao
Hồng không hạt vốn là giống cây đặc trưng của vùng trung du – miền núi phía Bắc, nhưng ở Tuyên Quang, giống Hồng này mang một hương vị rất riêng. Đất đai nơi đây có độ cao vừa phải, khí hậu mát mẻ, độ ẩm cao và sương mù phủ quanh năm – điều kiện lý tưởng để cây Hồng sinh trưởng, cho quả giòn, ngọt, gần như không hạt.
Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có hơn gần 500 ha hồng không hạt, tập trung ở các xã Quản Bạ, Yên Minh, Nghĩa Thuận, Xuân Vân, Yên Lập, Xín Mần. Trong đó: Yên Minh có khoảng 156 ha, Nghĩa Thuận 120 ha, Yên Lập gần 50 ha, Quản Bạ 30ha, Xuân Vân hơn 26 ha… với năng suất bình quân 5 đến 8 tấn/ha.
Giống Hồng không hạt mới sau 5 năm trồng cho thu hoạch quả to, tròn đều, năng xuất cao.
Trái Hồng không hạt của các xã Nghĩa Thuận, Quản Bạ, Yên Minh, Xuân Vân, Yên Lập có đặc trưng riêng của loại cây ăn quả ôn đới trên vùng đất vùng cao như: Vị quả ngọt đậm, nhiều cát, không có hạt. Quả Hồng không hạt được thị trường khách hàng biết đến và rất ưa chuộng. Chính vì vậy, các địa phương này đã đăng ký và được công nhận chỉ dẫn địa lý vùng trồng cây Hồng không hạt, các địa phương đã phối hợp với các ngành chuyên môn tổ chức tập huấn, hướng dẫn bà con nông dân quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh và đăng ký vùng chỉ dẫn địa lý; cấy, ghép giống, tập trung mở rộng diện tích trồng cây Hồng không hạt.
Cũng giống xã Nghĩa Thuận, Quản Bạ, người dân xã Yên Lập, Xuân Vân luôn tự hào về “thứ quả trời ban” của quê hương mình. Bởi mỗi độ thu về, khắp các thôn lại rực sắc vàng cam của Hồng không hạt chín rộ. Khi Hồng chín, người dân khéo léo kết hợp giữa kỹ thuật thu hoạch truyền thống và kỹ thuật hiện đại để cho ra những mẻ Hồng không hạt ngâm quả vàng, ngọt, không bị đọng nhựa. Theo chị Dương Thị Cầm xã Xuân Vân cho biết: Gia đình chị có trên 120 gốc Hồng không hạt, khi thấy Hồng chín vừa độ, gia đình chị thu hoạch và ngâm nước 3 đến 5 ngày để khử chát. Sau khi ăn thấy hết chát, Hồng được vớt lên và giao cho các quán bán sỉ, lẻ trên địa bàn tỉnh và nhiều nơi khác như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh… Mỗi vụ thu hoạch, trừ chi phí gia đình chị thu về từ 100 – 150 triệu đồng tùy theo từng năm và theo sản lượng quả.
Hồng không hạt Xuân Vân.
Đặc biệt Hồng không hạt Xuân Vân, Yên Lập, Quản Bạ, Nghĩa Thuận, Yên Minh… được công nhận OCOP 3 sao, có nhãn mác, bao bì, mã QR, được phân phối trên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Shoppe, Sendo, đưa vào các siêu thị, các Hội chợ nông sản trong và ngoài tỉnh.
Theo chị Nguyễn Thị Thúy Nga, bán hàng chợ Tam Cờ cho biết: Hằng năm cứ đến dịp Tết Trung thu là chị lại bán Hồng không hạt Xuân Vân, Yên Lập vì quả Hồng ngâm giòn sần sật, ngọt lịm, chín vàng đỏ bắt mắt, ăn lại có mùi hương dịu nhẹ. Vài năm trở lại đây, khi du khách đến Tuyên Quang du lịch, dự Lễ hội Thành Tuyên, Lễ Hội hoa Tam giác mạch thường tìm mua về làm quà. Từ đó, Hồng không hạt Tuyên Quang được nhiều người ưu thích.
Không chỉ du khách ưa thích món Hồng không hạt ở Tuyên Quang mà chính người dân Tuyên Quang còn yêu thích, mặc dù giá thành của Hồng không hạt giao động từ 45 đến 60.000 đồng/kg nhưng luôn là món ăn được giới trẻ và các bà nội trợ tìm mua.
Theo chị Nguyễn Thị Bạch Tuyết, phường Minh Xuân cho biết: Nhà chị rất thích ăn Hồng không hạt, mỗi khi thấy chợ bày bán là chị thường mua 2 – 3kg về ăn dần. Chị thường chọn những quả Hồng chín vàng, căng bóng ăn sẽ giòn, ngọt.
Với giá trị và hiệu quả kinh tế mang lại, Hồng không hạt không chỉ giúp nhiều hộ dân có thu nhập khá, thoát nghèo bền vững mà còn trở thành cây “đặc sản” chủ lực trong cơ cấu kinh tế của xã.
Hồng không hạt sau khi được ngâm nước từ 3-5 ngày, quả hết nhựa chát là ăn giòn, ngọt.
Phát triển cây đặc sản truyền thống – hướng tới nông nghiệp xanh
Phát huy tiềm năng, lợi thế kinh tế của Hồng không hạt, tỉnh Tuyên Quang cũng đã chỉ đạo ngành chức năng cùng cấp ủy chính quyền địa phương khuyến khích người dân cải tạo vườn tạp, mở rộng diện tích, xây dựng vùng chuyên canh và phát triển du lịch trải nghiệm mùa Hồng chín, giúp tăng thêm nguồn thu. Đồng thời phát triển thêm các sản phẩm được chế biến từ Hồng không hạt đa dạng, phong phú hơn như Hồng không hạt sấy dẻo, Hồng không hạt treo gió…
Ngoài ra, tỉnh đã triển khai dự án “Liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm hồng không hạt theo chuỗi giá trị”, hướng đến tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, nhằm mở rộng thị trường và nâng cao sức cạnh tranh. Nhờ những bước đi bài bản ấy, Hồng không hạt Tuyên Quang đang dần khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản sạch Việt Nam.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
