Mang trong mình khát vọng làm giàu ngay trên chính quê hương còn nhiều khó khăn, anh Thượng Thái Cát – người con của xã Thuận Hòa, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang (cũ) – luôn trăn trở tìm hướng đi mới để thay đổi cuộc sống người dân nơi đây. Anh mong muốn hình thành vùng sản xuất nông nghiệp an toàn, tạo ra những sản phẩm sạch, vừa đáp ứng nhu cầu thị trường, vừa gắn với phát triển du lịch nông nghiệp, tạo sinh kế ổn định và giúp bà con vươn lên thoát nghèo bền vững. Từ ý chí đó, tháng 3 năm 2022, anh đã thành lập Hợp tác xã Cát Lý, giữ vai trò Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc, từng bước hiện thực hóa khát vọng phát triển quê hương.
Mỗi con bò trong trang trại của Hợp tác xã Cát Lý đều có mã QR code quản lý gắn trên tai.
Vận dụng kinh nghiệm chăn nuôi thực tế, tinh thần ham học hỏi và khả năng ứng dụng công nghệ, Hợp tác xã Cát Lý đã xây dựng thành công mô hình liên kết chăn nuôi Bò Vàng theo hướng bền vững. Đồng hành cùng người dân, Hợp tác xã không chỉ hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, chăm sóc theo quy trình chuẩn mà còn hỗ trợ thuốc thú y, quản lý truy xuất nguồn gốc và bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho bà con.
Mô hình được triển khai theo quy trình khép kín, từ khâu chọn giống, chăm sóc đến tiêu thụ sản phẩm, gắn với hệ thống truy xuất nguồn gốc và đánh dấu xuất xứ nhằm bảo tồn, phát triển giống Bò Vàng quý. Mỗi cá thể bò đều được gắn mã QR code trên tai để theo dõi thông tin đầy đủ về quá trình nuôi dưỡng và nguồn gốc xuất xứ.
Sau khi giết mổ, thịt bò được phân loại, đóng gói hút chân không và chuyển đến các điểm tiêu thụ, giúp giữ trọn độ tươi ngon, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm. Mô hình không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng, mở ra hướng đi bền vững cho chăn nuôi vùng cao.
Anh Thượng Thái Cát – Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Cát Lý bàn giao giống bò thịt vỗ béo cho hộ dân xã Thuận Hòa.
Hiện nay, Hợp tác xã Cát Lý đang quản lý hơn 3.000 con bò trong các hộ dân tham gia liên kết. Trang trại nuôi tập trung trên 50 con Bò Mông thuần chủng – giống bò được chăm sóc theo khẩu phần dinh dưỡng đặc biệt để tạo ra những thớ thịt có vân mỡ đẹp, thơm mềm và đậm vị. Nhờ quy trình chăm nuôi khắt khe, sản phẩm thịt bò của Hợp tác xã có giá trị cao, dao động từ 1,2 đến 2,5 triệu đồng mỗi kilogram tùy theo tỷ lệ vân mỡ và chất lượng thịt.
Hợp tác xã Cát Lý đang mở rộng sản xuất các sản phẩm chế biến từ thịt bò như bò khô, thắng cố, lẩu bò, mèn mén, hướng tới xây dựng chuỗi giá trị khép kín và khẳng định thương hiệu Bò Vàng vùng cao. Năm 2024, Hợp tác xã đã liên kết với nông dân tiêu thụ hơn 1.500 con bò, cung ứng trên 500 con giống, mang lại doanh thu hàng chục tỷ đồng.
Bò Vàng có thân hình vạm vỡ, u vai nhô cao.
Giống Bò Vàng có ngoại hình khỏe mạnh, thân hình vạm vỡ, u vai nhô cao, tai to, lưng hơi võng, mông dài và chân cao. Trán bò có u gồ hoặc phẳng, vai nổi rõ giúp thuận lợi cho việc cày kéo và lao động sản xuất. Đây là giống bò có sức đề kháng tốt, thích nghi cao với điều kiện khắc nghiệt, đặc biệt là giá rét vùng Cao nguyên đá Đồng Văn. Thịt Bò Vàng được các chuyên gia đánh giá có chất lượng sánh ngang với bò Kobe của Nhật Bản: Thịt ngọt, mềm và giàu dinh dưỡng. Bò trưởng thành đạt tiêu chuẩn xuất chuồng thường ở độ tuổi từ 3 đến 5 năm, với trọng lượng trung bình từ 450 – 500 kg, cá thể đực có thể đạt tới 700 kg.
Năm 2019, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý “Bò Vàng Hà Giang”. Đây là cơ sở quan trọng để các địa phương trong tỉnh tập trung phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa, gắn với quy hoạch vùng và nâng cao giá trị thương hiệu. Hiện nay, Bò Vàng là giống nuôi chủ lực, phân bố chủ yếu tại các xã vùng cao phía Bắc của tỉnh và các xã của huyện Hoàng Su Phì và Xín Mần cũ.
Sản phẩm món thịt bò nướng đá làm từ thịt Bò Vàng.
Anh Thượng Thái Cát chia sẻ, đàn Bò Vàng của Hợp tác xã được chăn nuôi theo quy trình khép kín, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Toàn bộ quy trình nuôi dưỡng được kiểm soát chặt chẽ: Từ khẩu phần ăn, nguồn nước uống đến việc chăm sóc sức khỏe định kỳ của đội ngũ thú y. Nhờ đó, sản phẩm thịt bò Mông của Hợp tác xã có hương vị mềm ngọt, giàu dinh dưỡng, được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng, giới chuyên gia đánh giá cao, sánh ngang với các sản phẩm cao cấp trên thế giới.
Hiện nay, anh Cát đang từng bước hiện thực hóa ước mơ đưa thương hiệu Bò Vàng H’Mông vươn xa hơn, chinh phục thị trường trong nước và quốc tế. Trang trại chăn nuôi của anh, với mô hình khép kín và cách làm bài bản đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách, trong đó có nhiều đoàn khách đến từ Trung Quốc tìm hiểu và tham quan.
Các cán bộ kỹ thuật của Hợp tác xã Cát Lý đang thăm khám và đánh giá sức khỏe đàn Bò Vàng tại trang trại.
Việc phát triển thương hiệu Bò Vàng không chỉ giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân, mà còn góp phần quảng bá hình ảnh du lịch của tỉnh Tuyên Quang – nơi đang hướng tới phát triển nông nghiệp gắn với du lịch trải nghiệm. Qua đó, mở ra hướng đi bền vững, giúp đồng bào H’Mông vùng cao vươn lên thoát nghèo, làm giàu ngay trên chính quê hương mình. Tuy nhiên việc phát triển nuôi bò trên địa bàn tỉnh vẫn còn khó khăn chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương. Việc phát triển mở rộng các trang trại quy mô lớn gặp khó khăn do điều kiện kinh tế hộ còn hạn chế, địa hình phức tạp cũng gây khó khăn cho phát triển các vùng trồng cỏ tập trung quy mô lớn để chăn nuôi.
Trong những năm gần đây, Bò Vàng đã nhận được sự quan tâm đặc biệt, với mục tiêu duy trì và phát triển tổng đàn, đồng thời nâng cao chất lượng để gia tăng giá trị sản phẩm. Tuy nhiên, giống bò này đang đứng trước nguy cơ suy giảm chất lượng do tình trạng cận huyết kéo dài.
Trước thực trạng đó, các cấp chính quyền đang tích cực hướng dẫn người dân trong việc tuyển chọn giống bò bố mẹ chất lượng, kết hợp phát triển đàn theo chuỗi liên kết nuôi Bò Vàng. Cách làm này không chỉ giúp giảm rủi ro trong chăn nuôi mà còn nâng cao giá trị sản phẩm, góp phần tạo sinh kế ổn định và giúp người dân vùng cao từng bước thoát nghèo bền vững.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
