Biểu tượng quyền lực của một dòng họ
Dinh họ Vương tọa lạc tại thôn Sà Phìn, xã Sà Phìn, tỉnh Tuyên Quang. Đây từng là nơi ở và làm việc của thủ lĩnh người Mông nổi tiếng Vương Chính Đức, người được nhân dân trong vùng tôn kính gọi là “Vua Mèo” nhờ tài lãnh đạo, cai quản một vùng rộng lớn trên địa bàn Cao nguyên đá.
Cổng vào Dinh thự.
Công trình được bắt đầu xây dựng vào năm 1898 và chính thức hoàn thành vào năm 1907, tiêu tốn một khoảng 15 vạn đồng bạc trắng Đông Dương, tương đương với 150 tỷ vnđ ngày nay. Dinh thự được thiết kế và xây dựng bởi những người thợ Vân Nam Trung Quốc kết hợp với đồng bào người Mông, tạo ra một công trình rộng hơn 1200m2 trên diện tích khoảng 3000m2. Năm 1993, Dinh họ Vương được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia, trở thành một trong những điểm tham quan có giá trị lịch sử – văn hóa đặc biệt của tỉnh Tuyên Quang và cả nước.
Kiến trúc độc đáo, hài hòa ba nền văn hóa
Toàn bộ dinh thự rộng khoảng 3.000 m², được chia thành ba khu chính: Tiền dinh, Trung dinh và Hậu dinh. Mỗi khu đều có chức năng riêng, bố trí khoa học và hợp lý, phù hợp với nhu cầu sinh hoạt, tiếp khách, làm việc và bảo vệ.
Một góc kiến trúc Dinh thự họ Vương.
Điểm đặc biệt của Dinh thự họ Vương nằm ở kiến trúc kết hợp hài hòa giữa phong cách Trung Hoa cổ điển, kiến trúc Pháp và bản sắc văn hóa của người Mông. Tường bao được xây bằng đá, mái lợp ngói âm dương, hệ khung kèo bằng gỗ thông đá quý hiếm. Những họa tiết trang trí tinh xảo, cột đá chạm trổ hình hoa anh túc – phản ánh một thời kỳ cây thuốc phiện từng là mặt hàng đặc biệt quan trọng ở vùng cao.
Trong dinh thự còn có các chi tiết hiếm gặp như bể tắm đá, lò sưởi kiểu phương Tây, kho chứa lương thực, thuốc phiện và cả khu vực canh gác. Bên ngoài là cổng đá kiên cố, với hai vọng gác được thiết kế để dễ dàng quan sát và phòng thủ.
Dấu ấn lịch sử và những câu chuyện còn mãi
Không chỉ là nơi sinh sống, Dinh họ Vương còn là trung tâm quyền lực của cộng đồng người Mông ở Hà Giang trong suốt nửa đầu thế kỷ XX. Dưới thời Pháp thuộc, gia tộc họ Vương nắm giữ vai trò quan trọng trong việc ổn định tình hình vùng biên viễn.
Con trai của Vương Chính Đức là Vương Chí Sình (còn gọi là Vương Chí Thành) sau này đã kế tục sự nghiệp của cha. Đặc biệt, ông là người đã từng có nhiều đóng góp trong kháng chiến chống Pháp và có mối quan hệ gần gũi với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông đã được mời về thủ đô Hà Nội gặp Bác và tham gia Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Trong đợt tổng tuyển cử bầu Quốc hội tháng 01/1946, Vương Chí Thành trúng cử đại biêu Quôc hội khoá I (1946 - 1960) và tái cử khoá II (1960 - 1964). Vương Chí Thành được bầu làm Chủ tịch uỷ ban hành chính huyện Đồng Văn và giữ một sô trọng trách khác. Năm 1956, tuổi đã cao Vương Chí Thành thôi giữ chức Chủ tịch huyện Đồng Văn. Người lên thay làm Chủ tịch là ông Vừ Mí Kẻ. Năm 1959 Vương Chí Thành được triệu tập về Hà Nội họp Quốc hội, sau đó làm chuyên viên Ủy ban dân tộc Trung ương. Năm 1962 Vương Chí Thành mất tại Hà Nội, thi hài được chuyển về an táng tại thị trấn Phố Bảng (Đồng Văn). Năm 2003 gia đình cải táng chuyển về trước cổng Khu nhà Vương.
Để ghi nhận những công lao của ông Vương Chí Thành, ngày 31/10/2006 Chủ tịch nước đã truy tặng ông Huân chương đại đoàn kết dân tộc vì đã có thành tích xuất sắc trong xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Hướng dẫn viên du lịch giới thiệu lịch sử và kiến trúc dinh thự cho du khách đến tham quan.
Ngày nay, tại dinh thự vẫn còn lưu giữ nhiều hiện vật gốc như phản gỗ, cối đá, bếp nấu, tủ quần áo... phản ánh rõ nét đời sống sinh hoạt của gia đình dòng họ quý tộc một thời. Những câu chuyện về phong thủy, lựa chọn thế đất, về bức hoành phi do vua Khải Định ban tặng với bốn chữ “Biên chấn vĩ nghi” (nghĩa là "Trấn giữ biên cương hùng mạnh")... vẫn được người dân và hướng dẫn viên kể lại đầy tự hào với du khách mỗi ngày.
Điểm đến không thể bỏ qua khi đến Tuyên Quang
Dinh họ Vương hiện nay là một điểm tham quan văn hóa – lịch sử nổi bật trong hành trình khám phá Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn. Mỗi năm, nơi đây đón hàng chục nghìn lượt khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu văn hóa người Mông cũng như chiêm ngưỡng lối kiến trúc cổ kính hiếm có giữa vùng núi đá.
Từ trung tâm xã Đồng Văn, du khách có thể di chuyển khoảng 15km theo quốc lộ 4C để đến thăm dinh thự. Không chỉ được tận mắt chiêm ngưỡng công trình đặc biệt, du khách còn có cơ hội trải nghiệm không khí yên bình, lắng nghe âm thanh cuộc sống thường nhật của người dân bản địa.
Giữ gìn và phát huy giá trị di sản
Hiện nay, Dinh họ Vương được chính quyền địa phương quản lý, bảo tồn. Công trình đang trong quá trình được nghiên cứu, tu bổ định kỳ để đảm bảo giữ gìn nguyên trạng tối đa, đồng thời kết hợp với hoạt động du lịch bền vững, có kiểm soát.
Không chỉ là một điểm đến du lịch, Dinh thự họ Vương còn là biểu tượng văn hóa – lịch sử có giá trị to lớn trong việc giáo dục truyền thống, khơi gợi lòng yêu nước và tự hào dân tộc. Việc bảo tồn di tích không chỉ là giữ gìn vật thể, mà còn là giữ gìn hồn cốt của một vùng văn hóa đặc sắc giữa mảnh đất địa đầu Tổ quốc.
Dinh thự họ Vương – nơi từng là trung tâm quyền lực của một dòng họ người Mông trứ danh, ngày nay vẫn lặng lẽ đứng giữa Cao nguyên đá, kể lại cho hậu thế câu chuyện về bản lĩnh, trí tuệ và sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, giữa truyền thống và hiện đại. Một điểm đến không thể bỏ lỡ với những ai trân trọng giá trị văn hóa dân tộc và muốn lắng nghe câu chuyện của vùng đất địa đầu.
Thông tin tham quan:
Địa chỉ: Thôn Sà Phìn, xã Sà Phìn, tỉnh Tuyên Quang.
Giờ mở cửa: 7h30 – 17h00 hàng ngày.
Giá vé: Khoảng 20.000 đồng/lượt/người lớn. Miễn phí trẻ em cao dưới 1,2m.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
