28 nghị định về phân cấp, phân quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương hai cấp
Nổi bật trong số các chính sách có hiệu lực từ tháng 7/2025 là việc Chính phủ ban hành đồng bộ 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương hai cấp. Đây là dấu mốc quan trọng trong tiến trình xây dựng bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương và chỉ đạo của Chính phủ.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: Việc ban hành 28 nghị định lần này đã tạo dựng nền tảng pháp lý đầy đủ, rõ ràng, minh bạch, góp phần tổ chức vận hành hệ thống chính quyền hai cấp thông suốt, ổn định, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị và phục vụ nhân dân. Đồng thời, tiếp tục thúc đẩy đổi mới mạnh mẽ bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng kiến tạo và phục vụ.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, quá trình xây dựng các nghị định được triển khai bài bản, công phu với việc rà soát tới 5.076 văn bản quy phạm pháp luật, từ đó xác định 2.718 nhiệm vụ và thẩm quyền cần thực hiện phân cấp, phân quyền hoặc phân định rõ giữa các cấp quản lý. Trong tổng số 28 nghị định lần này, có 11 nghị định phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; 14 nghị định quy định phân cấp, phân quyền và 3 nghị định kết hợp đồng bộ cả ba nội dung. Ngoài ra, còn 4 nghị định khác được ban hành để bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật.
Việc cụ thể hóa thẩm quyền, trách nhiệm giữa Trung ương và địa phương không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước mà còn phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của từng cấp chính quyền, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực điều hành kinh tế - xã hội tại địa phương.
Chủ tịch UBND cấp xã chính thức có thẩm quyền cấp “Sổ đỏ”
Một trong những nội dung rất đáng chú ý được người dân đặc biệt quan tâm là từ ngày 01/7/2025, Chủ tịch UBND cấp xã chính thức được trao thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (thường gọi là “Sổ đỏ”) và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho một số trường hợp theo quy định của Luật Đất đai.
Theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP, thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất trước đây thuộc UBND cấp huyện nay được chuyển giao cho Chủ tịch UBND cấp xã đối với các trường hợp cụ thể được quy định tại Luật Đất đai. Đồng thời, Chủ tịch UBND cấp xã còn có quyền ghi giá đất trong các quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn, điều chỉnh thời hạn và chuyển hình thức sử dụng đất đối với những trường hợp áp dụng bảng giá đất và giá đất cụ thể.
Việc phân quyền này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm tải cho cấp huyện, đồng thời đề cao vai trò và trách nhiệm của chính quyền cấp cơ sở trong quản lý đất đai tại địa phương.
Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 158/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội, trong đó mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Theo đó, ngoài người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, các đối tượng được cử đi học, thực tập, công tác trong và ngoài nước mà vẫn hưởng tiền lương trong nước, người lao động làm việc theo chế độ hợp đồng mùa vụ, công việc nhất định từ 01 tháng trở lên cũng thuộc diện tham gia bắt buộc. Bên cạnh đó, quy định mức đóng, phương thức đóng và thời hạn đóng cũng được cụ thể hóa, đảm bảo tính minh bạch, thống nhất trong thực thi.
Đáng chú ý, người lao động thuộc diện không làm việc và không hưởng phụ cấp từ 14 ngày trở lên trong tháng thì sẽ không phải đóng bảo hiểm xã hội tháng đó, giúp giảm gánh nặng cho doanh nghiệp và người lao động trong những thời điểm khó khăn, nghỉ việc dài ngày.
Ban hành tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc và cơ sở sự nghiệp
Một trong những chính sách quản lý tài sản công được quan tâm là Nghị định 155/2025/NĐ-CP về tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp. Nghị định quy định rõ nguyên tắc áp dụng và các loại diện tích nhà làm việc bao gồm diện tích làm việc phục vụ công tác của các chức danh, diện tích sử dụng chung và diện tích chuyên dùng.
Điểm mới của nghị định lần này là quy định chi tiết tiêu chuẩn, định mức diện tích làm việc phục vụ công tác của các chức danh thuộc Trung ương và địa phương, đảm bảo sử dụng hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí nguồn lực công.
Quy định mới về định mức xe ô tô phục vụ công tác ở cấp xã
Để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, điều hành và thực hiện nhiệm vụ của chính quyền cấp xã, Chính phủ ban hành Nghị định 153/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 72/2023/NĐ-CP về tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô.
Theo đó, mỗi xã được trang bị tối đa 2 xe ô tô phục vụ công tác chung. Đồng thời, Nghị định cũng điều chỉnh quy định về số lượng xe của cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc cấp tỉnh cho phù hợp với thực tiễn hoạt động, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả.
Phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng
Cùng với các nghị định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai, tài sản công, Chính phủ ban hành Nghị định 152/2025/NĐ-CP quy định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng.
Theo nghị định này, việc phân cấp, phân quyền được thực hiện trên nguyên tắc bảo đảm phù hợp với Hiến pháp, các luật tổ chức bộ máy nhà nước, đồng thời thống nhất trong hệ thống pháp luật, tránh chồng chéo, mâu thuẫn giữa các văn bản khi áp dụng. Đáng chú ý, việc phân cấp tối đa cho các bộ, ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động thực hiện công tác thi đua, khen thưởng theo thẩm quyền, đi đôi với trách nhiệm giải trình, công khai, minh bạch.
Việc phân quyền rõ ràng, hợp lý sẽ tạo điều kiện cho từng cấp chính quyền, cơ quan, đơn vị phát huy vai trò, tính chủ động, nâng cao chất lượng phong trào thi đua yêu nước, công tác khen thưởng trong bối cảnh đổi mới, hội nhập sâu rộng.
Các chính sách có hiệu lực từ tháng 7/2025 không chỉ giúp cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước mà còn góp phần quan trọng trong việc xây dựng một nền hành chính hiện đại, phục vụ nhân dân, đồng thời tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Việc ban hành đồng bộ các nghị định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền giữa các cấp chính quyền là bước đi tất yếu trong quá trình cải cách thể chế, nâng cao năng lực quản trị quốc gia, phù hợp với xu thế phát triển của đất nước và yêu cầu thực tiễn quản lý.
Từ tháng 7/2025, người dân và các tổ chức, doanh nghiệp cần chú ý theo dõi, cập nhật các chính sách mới để thực hiện đúng quyền lợi, nghĩa vụ, đồng thời kịp thời phản ánh các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện tới các cơ quan chức năng để được hướng dẫn, xử lý kịp thời.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
