Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT quy định trách nhiệm cụ thể của nhà trường, hiệu trưởng, giáo viên, học sinh, gia đình học sinh và Sở Giáo dục và Đào tạo trong việc thực hiện, giám sát các quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh. Khen thưởng, kỷ luật học sinh phải đảm bảo tính giáo dục, nhân văn, vì sự tiến bộ của học sinh; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ và trách nhiệm của hiệu trưởng, giáo viên; bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường – gia đình – xã hội trong giáo dục học sinh.
Nhiều điểm mới về khen thưởng, kỷ luật nhân văn, vì sự tiến bộ của học sinh
Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT áp dụng cho nhiều loại hình cơ sở giáo dục hơn, bao gồm cả các trung tâm giáo dục thường xuyên (GDTX), trung tâm giáo dục nghề nghiệp – GDTX và các trường trung cấp, cao đẳng có người học học chương trình phổ thông/GDTX ở trung học cơ sở, trung học phổ thông. Trước đó, Thông tư 08 năm 1988 tập trung chủ yếu vào các trường phổ thông.
Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT tăng cường phân cấp, phân quyền cho nhà trường trong công tác khen thưởng, kỷ luật học sinh. Đây là một hướng đi phù hợp nhằm nâng cao tính chủ động, linh hoạt và hiệu quả trong công tác quản lý giáo dục; bảm bảo nguyên tắc tự chủ đi đôi với trách nhiệm giải trình. Quy định này nhằm giảm tải áp lực cho cơ quan quản lý cấp trên, rút ngắn quy trình xử lý.
Bên cạnh đó, Thông tư số 19 bổ sung các nguyên tắc nhân văn, vì sự tiến bộ của học sinh, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cấp quản lý và giáo viên; bảo đảm sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội; nhấn mạnh vai trò giáo dục và sự phát triển toàn diện của học sinh.
"Thư khen" là một hình thức khen thưởng mới
Theo Thông tư quy định có 5 hình thức khen thưởng. So với quy định cũ, Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT đã bỏ các danh hiệu cụ thể và bảng danh dự trong danh sách hình thức chính thức; đơn giản các thủ tục hình thức, chú trọng thực hiện nguyên tắc của khen thưởng và các quy định tại Luật Thi đua, khen thưởng.
Hình thức "Thư khen" là một hình thức khen thưởng được nêu mới và rõ ràng trong Thông tư số 19. Thư khen được thực hiện đối với học sinh có kết quả học tập, rèn luyện tiến bộ, tự vượt lên chính mình hoặc có thành tích đột xuất nổi bật. Hình thức này có thể do giáo viên, Hiệu trưởng hoặc cấp quản lý cao hơn thực hiện tùy theo tính chất, mức độ thành tích.
Thông tư số 19 quy định rõ ràng có thể có các hình thức tuyên dương, khen thưởng khác phù hợp do các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện nhằm động viên kịp thời. Điều này thể hiện sự mở rộng và linh hoạt trong công tác khen thưởng.
Bảo đảm thực hiện đúng thẩm quyền, chức năng, trách nhiệm của nhà trường
Thông tư số 19 không quy định việc ghi các biện pháp kỷ luật đối với học sinh trong hồ sơ và học bạ. Chỉ quy định bản kiểm điểm của học sinh được lưu trong hồ sơ của nhà trường. Điều này cho thấy tính nhân văn, tiến bộ, vì sự phát triển của học sinh trong việc kỷ luật học sinh.
Ngoài ra, Thông tư số 19 cũng quy định một số hoạt động hỗ trợ chủ yếu như khuyên bảo, động viên, theo dõi, tư vấn, yêu cầu thực hiện hoạt động phù hợp, phối hợp với gia đình. Quy định cũ chỉ đề cập chung trong nguyên tắc là có kế hoạch theo dõi và giúp đỡ sửa chữa.
Sự thay đổi này thể hiện một cách tiếp cận kỷ luật mang tính giáo dục, hỗ trợ và nhân văn, phù hợp bối cảnh đổi mới giáo dục của đất nước và xu hướng giáo dục hiện đại. Quy định mới bảo đảm thực hiện đúng thẩm quyền, chức năng, trách nhiệm của nhà trường là giáo dục học sinh, không đặt ra các quy định đối với trường hợp vi phạm nghiêm trọng (do thuộc trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét giải quyết theo quy định).
Các hình thức khen thưởng cụ thể
Tuyên dương trước lớp được thực hiện đối với học sinh có hành vi tốt đẹp, có ảnh hưởng lan tỏa tích cực đến học sinh khác trong lớp hoặc học sinh có tiến bộ rõ rệt về học tập, rèn luyện. Giáo viên quyết định và thực hiện việc tuyên dương học sinh trước lớp vào thời điểm phù hợp.
Tuyên dương trước toàn nhà trường được thực hiện đổi với học sinh có thành tích xuất sắc, hành vi tốt đẹp, có ảnh hưởng lan tỏa tích cực đến học sinh khác trong nhà trường hoặc học sinh có thành tích nổi bật trong học tập, rèn luyện. Giáo viên chủ nhiệm đề nghị hiệu trưởng tuyên dương học sinh trước toàn nhà trường.
Giấy khen của Hiệu trưởng tặng cho học sinh theo quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng đối với ngành giáo dục. Giáo viên chủ nhiệm căn cứ kết quả học tập, rèn luyện và thành tích đạt được của học sinh trong lớp, đề nghị hiệu trưởng tặng giấy khen theo quy định. Trên cơ sở đề nghị của giáo viên chủ nhiệm, hiệu trưởng quyết định tặng giấy khen theo quy định và chọn thời điểm phù hợp, tổ chức trang trọng để kịp thời động viên, khuyến khích, tôn vinh, nêu gương đối với học sinh.
Thư khen được thực hiện đối với học sinh có kết quả học tập, rèn luyện tiến bộ, tự vượt lên chính mình hoặc có thành tích đột xuất nổi bật. Giáo viên, hiệu trưởng, cơ quan quản lý tùy theo tính chất, mức độ của thành tích đạt được quyết định việc gửi thư khen cho học sinh.
Ngoài các hình thức tuyên dương, khen thưởng được quy định tại Thông tư này, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thể thực hiện hình thức tuyên dương, khen thưởng khác phù hợp với nguyên tắc khen thưởng quy định tại Thông này và các văn bản pháp luật khác có liên quan nhằm động viên, nêu gương kịp thời đổi với học sinh trong học tập, rèn luyện.
Đối với các hình thức khen thưởng theo quy định của Luật Thi đua, khen thưởng và các văn bản hướng dẫn, hiệu trưởng tuyên dương học sinh trước toàn nhà trường và trình cơ quan có thẩm quyền khen thưởng.
Nguyên tắc kỷ luật
Bảo đảm tính chủ động, tích cực trong thực hiện nhiệm vụ và quyền của học sinh; giữ vững kỷ cương, nền nếp trong nhà trường.
Tôn trọng, bao dung, khách quan, không định kiến, bảo đảm quyền được tham gia và lợi ích của học sinh đối với các vấn đề liên quan.
Bảo đảm phù hợp đặc điểm tâm sinh lý, giới tính, thể chất, hoàn cảnh gia đình, đặc điểm văn hóa vùng miền của từng học sinh.
Không sử dụng biện pháp kỷ luật mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, danh dự, ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần của học sinh.
Hành vi và mức độ vi phạm để xem xét kỷ luật
Cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, giáo viên, nhân viên căn cứ tính chất, hậu quả của hành vi vi phạm để xác định mức độ vi phạm như sau:
Mức độ 1 là vi phạm có tác hại đến bản thân học sinh;
Mức độ 2 là vi phạm có ảnh hưởng tiêu cực trong phạm vi nhóm, lớp;
Mức độ 3 là vi phạm có ảnh hưởng tiêu cực trong phạm vi nhà trường.
Biện pháp kỷ luật
(1) Các biện pháp kỷ luật đối với học sinh tiểu học: Nhắc nhở, Yêu cầu xin lỗi.
Biện pháp kỷ luật nhắc nhở áp dụng đối với học sinh có hành vi vi phạm ở mức độ 1 được quy định tại điểm a khoản 2 Điều 12 Thông tư này.
Biện pháp kỷ luật yêu cầu xin lỗi áp dụng đối với học sinh đã thực hiện biện pháp kỷ luật nhắc nhở mà tiếp tục có hành vi vi phạm ở mức độ 1; học sinh có hành vi vi phạm ở mức độ 2 trở lên được quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 Điều 12 Thông tư này.
(2) Các biện pháp kỷ luật đối với học sinh ngoài đối tượng học sinh tiểu học: Nhắc nhở; Phê bình; Yêu cầu viết bản tự kiểm điểm.
Biện pháp kỷ luật nhắc nhở áp dụng đối với học sinh có hành vi vi phạm ở mức độ 1 được quy định tại điểm a khoản 2 Điều 12 Thông tư này.
Biện pháp kỷ luật phê bình áp dụng đối với học sinh đã thực hiện biện pháp kỷ luật nhắc nhở mà tiếp tục có hành vi vi phạm ở mức độ 1; học sinh có hành vi vi phạm ở mức độ 2 được quy định tại điểm b khoản 2 Điều 12 Thông tư này.
Biện pháp kỷ luật yêu cầu viết bản tự kiểm điểm áp dụng đối với học sinh đã thực hiện biện pháp kỷ luật phê bình mà tiếp tục có hành vi vi phạm ở mức độ 2; học sinh có hành vi vi phạm ở mức độ 3 được quy định tại điểm c khoản 2 Điều 12 Thông tư này. Bản tự kiểm điểm của học sinh có xác nhận và cam kết của gia đình với nhà trường trong việc phối hợp quản lý, giáo dục, hỗ trợ học sinh nhận thức, rút kinh nghiệm, khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tập thể mà học sinh gây ra lỗi. Bản tự kiểm điểm của học sinh được lưu trong hồ sơ của nhà trường.
Với những điểm mới quan trọng, Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT được kỳ vọng sẽ tạo môi trường giáo dục kỷ cương, nhân văn và khuyến khích học sinh nỗ lực rèn luyện, định hướng học sinh phát triển lành mạnh, toàn diện.
Ban biên tập Cổng TTĐT tỉnh
