Các HTX đang đóng góp tích cực trong phong trào xây dựng nông thôn mới ở Tuyên Quang.
Tư duy sản xuất mới từ những mô hình hợp tác hiệu quả
Thành công của các mô hình kinh tế tập thể ở Tuyên Quang trong những năm gần đây cho thấy sự thay đổi từ tư duy sản xuất tự phát sang liên kết theo chuỗi giá trị. Điểm đáng chú ý là chính người dân đã trở thành chủ thể của sự đổi mới khi mạnh dạn lựa chọn những mô hình phù hợp với điều kiện thực tế, đồng thời sẵn sàng liên kết để nâng cao hiệu quả sản xuất.
Câu chuyện của anh Sân Ngọc Huy ở xã Quản Bạ là minh chứng cho sự thay đổi ấy. Từ một hộ nghèo, anh Huy không chấp nhận khó khăn mà chủ động tìm kiếm hướng đi mới, lựa chọn những loại cây trồng phù hợp với khí hậu mát mẻ của địa phương. Nhận thấy cây dưa chuột và cà chua mang lại hiệu quả, anh đã vận động các hộ dân cùng tham gia thành lập tổ hợp tác. Theo anh Huy, trước đây sản xuất nhỏ lẻ, mỗi hộ làm một kiểu khiến đầu ra thiếu ổn định, hiệu quả thấp. Khi liên kết lại, sản xuất được tổ chức tập trung, quy trình chăm sóc được thống nhất, vật tư đầu vào được mua chung và thị trường tiêu thụ được tìm kiếm đồng bộ. Nhờ đó, doanh thu của tổ hợp tác đã vượt mức 1 tỷ đồng mỗi năm.
Tư duy liên kết tiếp tục được mở rộng khi các mô hình hộ gia đình gắn kết chặt chẽ hơn với hợp tác xã (HTX). Điển hình là HTX Cộng đồng Nặm Đăm, nơi phát triển hiệu quả lĩnh vực trồng và chế biến dược liệu. Mô hình này đã tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế giúp người dân có thu nhập ổn định, bình quân gần 5 triệu đồng mỗi tháng. Việc sản xuất theo quy trình thống nhất đã góp phần xây dựng uy tín cho sản phẩm, qua đó mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao hiệu quả sản xuất lâu dài.
Thành viên HTX cộng đồng Nặm Đăm tiến hành sơ chế dược liệu.
Trong lĩnh vực chè, nhiều hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đang hình thành các mô hình liên kết bền vững, hiệu quả rõ rệt. HTX Chè Tân Thái 168 tại xã Hàm Yên là một điển hình. Với hơn 30 thành viên và liên kết cùng trên 50 hộ dân, HTX tổ chức sản xuất trên diện tích hơn 30 ha chè. Một điểm sáng trong cách làm của HTX là việc cung ứng phân bón và chế phẩm sinh học theo hình thức trả chậm bằng sản phẩm. Cách thức này giúp người dân giảm áp lực chi phí đầu vào, đồng thời tạo điều kiện để HTX kiểm soát chất lượng vùng nguyên liệu. Nhờ duy trì sản xuất theo tiêu chuẩn, HTX đã đưa ra thị trường 8 sản phẩm chè xanh đạt OCOP 3 sao. Riêng năm 2024, HTX được hỗ trợ hơn 490 triệu đồng từ nguồn phát triển kinh tế tập thể vùng đồng bào dân tộc thiểu số để đầu tư máy móc chế biến hiện đại, trồng mới trên 2,5 ha chè chất lượng cao và hỗ trợ các hộ dân trong chuỗi liên kết phân bón với tổng trị giá trên 1 tỷ đồng.
Chia sẻ về định hướng phát triển, ông Bàn Văn Dương, Giám đốc HTX Chè Tân Thái 168, cho rằng để cây chè phát triển bền vững, người dân cần được hỗ trợ đồng bộ từ đầu vào đến đầu ra. Theo ông, HTX không chỉ dừng lại ở khâu tiêu thụ sản phẩm mà còn đồng hành cùng người dân trong suốt quá trình sản xuất, từ đó bảo đảm chất lượng đồng đều và tạo được niềm tin trên thị trường.
Bên cạnh đó, HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Sử Anh cũng là mô hình tiêu biểu khi tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm chè thông qua việc sử dụng phân hữu cơ theo công nghệ của Hàn Quốc. Nhờ áp dụng quy trình canh tác an toàn, HTX tạo ra các sản phẩm chè giữ được hương vị tự nhiên, đồng thời đáp ứng các yêu cầu về an toàn thực phẩm. Hướng đi này cho thấy kinh tế tập thể không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần cải thiện chất lượng nông sản, nâng cao giá trị và vị thế sản phẩm địa phương.
Từ những mô hình tiêu biểu trên có thể thấy, tư duy sản xuất của người dân Tuyên Quang đang có sự chuyển biến tích cực. Việc tham gia các tổ hợp tác, HTX đã tạo ra môi trường hỗ trợ toàn diện về kỹ thuật, vật tư đầu vào và tiêu thụ sản phẩm. Quan trọng hơn, người nông dân từng bước tiếp cận phương thức sản xuất hiện đại, hình thành ý thức sản xuất theo chuỗi liên kết và tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển nông nghiệp bền vững.
Chính sách hỗ trợ tạo đòn bẩy cho vùng khó
Bên cạnh nỗ lực của người dân và các HTX, sự phát triển của kinh tế tập thể ở Tuyên Quang còn ghi dấu rõ nét vai trò của hệ thống chính sách hỗ trợ đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở. Là tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức cao, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, việc ban hành và triển khai các chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy kinh tế tập thể được xác định là giải pháp quan trọng, góp phần cải thiện sinh kế và hướng tới giảm nghèo bền vững.
Những năm qua, Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang đã phát huy vai trò nòng cốt trong hỗ trợ, đồng hành cùng các HTX. Cơ quan này chủ động bám sát cơ sở, trực tiếp tư vấn, hướng dẫn thành lập HTX mới; đồng thời tổ chức nhiều lớp đào tạo, tập huấn nhằm nâng cao năng lực quản lý, điều hành và kỹ năng sản xuất cho đội ngũ cán bộ HTX. Từ năm 2021 đến nay, hàng chục HTX được tư vấn thành lập, nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định nhờ sự hỗ trợ kịp thời và sát thực tế của Liên minh HTX tỉnh.
Trong số các chính sách hỗ trợ, nguồn vốn cho vay từ Quỹ Quốc gia về việc làm của Trung ương Đoàn được đánh giá là một trong những giải pháp mang lại hiệu quả thiết thực. Mỗi năm, có từ 3 đến 5 HTX được tiếp cận nguồn vốn này để đầu tư máy móc, xây dựng nhà kho, mua giống cây trồng, vật nuôi, qua đó nâng cao năng lực sản xuất. Song song với hỗ trợ vốn, Liên minh HTX tỉnh tích cực kết nối, tạo điều kiện để các HTX tiếp cận Quỹ hỗ trợ phát triển HTX của Trung ương; đồng thời phối hợp với các viện nghiên cứu, trung tâm khuyến công nhằm đưa thiết bị, công nghệ hiện đại vào sản xuất. Đáng chú ý, mới đây, 43 HTX thành viên đã được hỗ trợ 43 máy tính xách tay, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong khu vực kinh tế tập thể. Việc ứng dụng công nghệ thông tin giúp các HTX từng bước đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử, mở rộng kênh tiêu thụ và tiếp cận khách hàng trên môi trường số.
HTX được tiếp cận với các dự án, hỗ trợ để nâng cao hiệu quả.
Những chính sách hỗ trợ đặc thù đã tạo nền tảng quan trọng để kinh tế tập thể phát triển ngày càng vững chắc, đóng góp tích cực vào việc hoàn thiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Quan trọng hơn, các HTX đã trở thành điểm lan tỏa tri thức sản xuất hiện đại, là cầu nối giúp nông dân tiếp cận khoa học kỹ thuật, công nghệ mới và các nguồn lực phát triển.
Theo ông Cao Hùng Dũng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang, trong quá trình tái tổ chức sản xuất, Liên minh HTX tỉnh luôn đồng hành, tư vấn để các HTX tiếp cận đầy đủ, kịp thời các chính sách hỗ trợ của Trung ương và của tỉnh. Trọng tâm hỗ trợ tập trung vào phát triển sản xuất, thúc đẩy liên kết, quảng bá sản phẩm; đặc biệt chú trọng hướng dẫn các HTX xây dựng sản phẩm OCOP, tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn nhằm nâng cao chất lượng và giá trị hàng hóa.
Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, kinh tế tập thể còn tạo ra những chuyển biến tích cực trong đời sống nông thôn. Khi người dân thay đổi tư duy sản xuất, sản xuất theo quy trình, tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng, các tiêu chí nông thôn mới về thu nhập, tổ chức sản xuất và môi trường đều có sự cải thiện rõ rệt. Thời gian tới, cùng với việc tiếp tục triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỉnh Tuyên Quang xác định kinh tế tập thể là lực lượng nòng cốt hỗ trợ các hộ nghèo, hộ cận nghèo nâng cao năng lực sản xuất. Tham gia HTX, người dân có điều kiện học nghề, tiếp cận tiến bộ kỹ thuật, được hỗ trợ vốn và tham gia chuỗi liên kết sản xuất, từ đó từng bước thoát nghèo bền vững, giảm dần sự phụ thuộc vào các chính sách hỗ trợ ngắn hạn.
Nhìn từ thực tiễn, sức bật nông thôn mới ở Tuyên Quang đang được tạo ra từ chính những mô hình kinh tế tập thể hoạt động hiệu quả. Từ những đồi chè xanh ở Hàm Yên đến những vùng trồng dược liệu ở Nặm Đăm, những mô hình ấy không chỉ là câu chuyện kinh tế mà còn thể hiện sự chủ động, sáng tạo và nỗ lực vươn lên của người dân. Khi các mô hình này tiếp tục được nhân rộng và được hỗ trợ đúng hướng, kinh tế nông thôn của tỉnh sẽ có thêm nhiều cơ hội tăng trưởng bền vững trong tương lai.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
