Do đặc thù công việc, đội ngũ y bác sĩ làm công tác pháp y đang công tác tại phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Tuyên Quang phải thường xuyên tiếp cận với xác chết. Bất kể ngày hay đêm, trong mọi điều kiện thời tiết, cứ xảy ra vụ việc, khi có lệnh là họ lại lập tức lên đường làm nhiệm vụ: Khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, phát hiện, thu thập dấu vết... Dù xa hay gần, thuận lợi hay vất vả thì những người lính áo trắng vẫn luôn có mặt sớm nhất tại hiện trường, dồn hết tâm huyết, trí tuệ cho công việc, với mong muốn duy nhất là tìm cho được và bắt những manh mối, tài liệu, vật chứng tưởng chừng như vô tri vô giác phải lên tiếng.
Đội ngũ bác sĩ, y sĩ làm công tác pháp y vẫn đang ngày đêm miệt mài, thầm lặng góp sức
vào những chiến công vẻ vang của lực lượng Công an Tuyên Quang
Ngày 10/4/2012, trên địa bàn phường Tân Quang, thành phố Tuyên Quang xảy ra vụ cướp tại tiệm vàng Tuấn Anh 2, hung thủ sử dụng súng tự chế bắn tử vong chủ tiệm vàng gây chấn động dư luận thành phố. Chỉ ít phút sau khi vụ án xảy ra, lực lượng kỹ thuật hình sự, Công an tỉnh đã có mặt kịp thời. Mọi dấu vết được thu lượm tỉ mỉ, mọi sự xáo trộn dù là nhỏ nhất đã được các giám định viên cẩn trọng ghi lại. Tổ công tác khám nghiệm hiện trường vùi đầu vào công việc, chạy đua với thời gian. Cuối cùng chân dung những kẻ phạm tội dần hiện ra. Những dấu vết để lại hiện trường cho thấy đây không phải là nhóm cướp chuyên nghiệp, song hành vi lại hết sức manh động, liều lĩnh, quyết thực hiện hành vi phạm tội đến cùng. Với quyết tâm tìm ra thủ phạm, từ chứng cứ và dấu vết tại hiện trường, Cơ quan điều tra đã xác định hung thủ gây ra vụ cướp tiệm vàng Tuấn Anh 2 là Đặng Hữu Hạnh (sinh năm 1978, trú tại xã Tân Điền, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang) và Trần Văn Hà (sinh năm 1991, trú tại thôn Đồng Đi, xã Kiến Thiết, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang).
Công việc đặc biệt này đòi hỏi mỗi cán bộ pháp y Công an Tuyên Quang phải có trách nhiệm, trình độ chuyên môn cao, kỹ năng nghiệp vụ tốt cùng tinh thần khách quan, tỉ mỉ, chính xác, toàn diện để mở khoá nhữnhg vụ án hóc búa nhất. Công việc vừa thường xuyên, vừa đột xuất, bất ngờ, lại liên quan đến nhiều yếu tố độc hại nhưng mỗi bác sĩ pháp y với bản lĩnh và “tinh thần thép” luôn khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần giải mã các nút thắt, giúp lực lượng điều tra mở ra cánh cửa sự thật, xử lý tội phạm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Ngày 15/10/2019, nhận được tin báo về việc nạn nhân H.T.T, sinh năm 1982, chết tại ao trước cửa nhà thuộc thôn Phúc An, xã Tân Thịnh (Chiêm Hóa), các chiến sĩ - bác sĩ pháp y lập tức lên đường đến hiện trường. Vì anh H.T.T có tiền sử bị trầm cảm nên gia đình nghĩ anh tự tử, không đề nghị giải quyết và yêu cầu được làm thủ tục mai táng theo tập quán địa phương. Tuy nhiên, bằng con mắt nghiệp vụ tinh tường, các anh đã phát hiện những dấu vết máu bất thường từ trong nhà đến bờ ao. Cùng với quá trình thu thập dấu vết, khám nghiệm sơ bộ tử thi cho thấy trên đầu và cơ thể nạn nhân có nhiều vết do ngoại lực tác động, từ đó đi đến kết luận đây là vụ án giết người. Quá trình khám nghiệm với những dấu vết, vật chứng quan trọng cũng như việc thu thập thông tin từ nhân thân nạn nhân đã giúp củng cố hồ sơ vụ án, định hướng Cơ quan Cảnh sát điều tra triển khai lực lượng khoanh vùng xác định nghi can. Thông qua việc đấu tranh với nghi can bằng những chứng cứ thuyết phục, hung thủ dần vén bức màn lộ diện. Do mâu thuẫn ghen tuông cùng nhiều lần bị chồng đánh đập, vợ nạn nhân đã ra tay sát hại chồng mình. Đối tượng phạm tội sau đó đã bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Trong quá trình công tác, đội ngũ bác sĩ, y sĩ pháp y của phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh phải chịu áp lực từ nhiều phía: Mổ tử thi trong điều kiện gia đình nạn nhân không đồng ý nhưng Cơ quan điều tra bắt buộc phải giải phẫu tử thi để làm rõ nguyên nhân tử vong; nhiều vụ án nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng đòi hỏi giải quyết nhanh, sớm, đảm bảo tính chính xác, nhất là những vụ án được dư luận quan tâm. Và có lẽ khó khăn lớn nhất đối với các anh chính là phải vượt qua rào cản tâm lý, sự e ngại, thậm chí là kỳ thị của những người xung quanh đối với nghề bác sĩ pháp y. Nhiều người vừa nghe tới từ “pháp y” là nghĩ ngay đến việc mổ tử thi, đó là suy nghĩ chưa đầy đủ khiến công việc này trở nên đáng sợ trong mắt người khác. Mỗi chiến sĩ - bác sĩ pháp y phải thường xuyên làm việc trong môi trường vô cùng độc hại, tiếp xúc trực tiếp với tử thi đã phân huỷ, gây ảnh hưởng lớn tới tinh thần và sức khoẻ.
Ngày 13/4/2020, nhận được tin báo cháu Triệu Trần Lương, 8 tuổi, trú tại thôn Nà Luông, xã Yên Hoa, huyện Na Hang tử vong sau khi ăn cơm tại nhà, phòng Kỹ thuật hình sự đã cử đoàn công tác tham gia khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi. Qua nắm tình hình ban đầu, đoàn công tác nhận định nhiều khả năng đây là vụ việc đầu độc, có tính chất mức độ đặc biệt nghiêm trọng, do đó đã chủ động yêu cầu Cơ quan điều tra thu mẫu giám định độc chất, vi thể; tiến hành khám nghiệm hiện trường tập trung phát hiện, thu thập mẫu vật liên quan đến hoạt động ăn uống của các nạn nhân. Đồng thời đề nghị Cơ quan điều tra nhanh chóng thực hiện việc trưng cầu giám định các mẫu độc chất, vi thể về Trung ương. Kết quả giám định cho thấy các mẫu phủ tạng, mẫu thức ăn gửi giám định có thành phần độc tố của cây lá ngón. Từ căn cứ trên, Cơ quan điều tra đã tập trung rà soát các đối tượng trên địa bàn, xác minh mối quan hệ và mâu thuẫn của gia đình nạn nhân, từ đó, xác định đối tượng nghi vấn là Triệu Chòi Phin - sinh năm 1965, trú tại cùng thôn với nạn nhân. Bằng những bằng chứng khoa học thu thập được trong quá trình khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, Cơ quan điều tra đã đấu tranh, buộc đối tượng đã phải cúi đầu nhận tội.
Hiện nay, Công an tỉnh Tuyên Quang có 04 bác sĩ và 02 y sĩ trực tiếp làm công tác pháp y, mỗi năm thực hiện khoảng 400 trưng cầu giám định, bao gồm giám định pháp y tử thi, giám định pháp y vi thể, giám định dấu vết máu và giám định sinh học khác. Để một vụ án được khám phá thành công, bên cạnh công tác khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, khâu giám định tang vật, vật chứng cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Kết quả giám định chính là bằng chứng buộc tội hay gỡ tội cho các nghi phạm. Bởi vậy, với bất cứ mẫu giám định nào, cán bộ chiến sĩ kỹ thuật hình sự đều tuân thủ đúng quy trình công tác, tuyệt đối không để xảy ra sai sót dù là nhỏ nhất, phục vụ đắc lực cho công tác điều tra phá án.
Tuy thầm lặng nhưng công việc của các y bác sĩ pháp y hết sức quan trọng và ý nghĩa. Bằng sự hy sinh và tinh thần trách nhiệm, các chiến sĩ áo trắng luôn âm thầm sát cánh cùng đồng nghiệp, vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, góp phần giải mã nhiều vụ án hóc búa, nan giải nhất tưởng chừng đi vào ngõ cụt. Công việc luôn vất vả, độc hại hiểm nguy luôn trực chờ mỗi ngày, nhưng điều đó chưa bao giờ ngăn cản tình yêu nghề và lòng hăng say với công việc của các chiến sĩ - bác sĩ. Việc giải mã, bắt các dấu vết “lên tiếng” đòi hỏi các anh phải phát huy tối đa năng lực trình độ, kinh nghiệm, kiến thức, khả năng nhạy bén và cả lòng dũng cảm, nhiệt huyết, “say nghề”. Vượt qua định kiến của xã hội, vượt qua mặc cảm của bản thân, các anh luôn phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Ngành và Nhân dân giao phó.
Nhân kỷ niệm 69 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 - 27/2/2024), xin được bày tỏ lòng biết ơn, trân quý với những đóng góp lớn lao của lực lượng Y tế nói chung, các y bác sĩ khoác lên mình sắc phục Công an nhân dân nói riêng; đặc biệt là đội ngũ bác sĩ, y sĩ làm công tác pháp y vẫn đang ngày đêm miệt mài, thầm lặng góp sức vào những chiến công vẻ vang của lực lượng Công an Tuyên Quang, góp phần bảo vệ an ninh chính trị, giữ vững trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.
Lý Lan
Công an tỉnh
