Lạp sườn vùng cao Tuyên Quang mang hương vị rất riêng, khác biệt rõ rệt so với nhiều vùng miền khác. Nguyên liệu chính là thịt lợn bản nuôi thả tự nhiên, chắc thịt, ít mỡ, được chọn lọc kỹ càng. Thịt sau khi thái nhỏ sẽ được trộn với muối, hạt dổi, mắc khén, thảo quả và một số gia vị truyền thống của đồng bào dân tộc. Hỗn hợp này được nhồi vào lòng non đã làm sạch, buộc thành từng đoạn vừa phải rồi đem hun gác bếp bằng khói củi, hay khói cây mía.
Chính quá trình hun khói chậm rãi, kéo dài nhiều ngày trong không gian bếp lửa đã tạo nên màu nâu sẫm đặc trưng, mùi thơm quyện giữa thịt và gia vị rừng. Khi chế biến, Lạp sườn có thể được hấp, nướng hoặc chiên, lớp vỏ săn lại, bên trong mềm ngọt, béo nhưng không ngấy, để lại dư vị khó quên. Với nhiều du khách, thưởng thức lạp sườn vùng cao không chỉ là ăn một món ngon, mà còn là cảm nhận hơi ấm của bếp lửa, của đời sống sinh hoạt cộng đồng nơi miền sơn cước.
Trâu khô món ăn ngon hấp dẫn.
Thịt Trâu khô là món ăn gắn bó lâu đời với đồng bào các dân tộc vùng cao Tuyên Quang. Trâu được nuôi thả tự nhiên, thịt săn chắc, ít mỡ. Sau khi giết mổ, phần thịt ngon nhất được lọc theo thớ dài, ướp muối, gừng, ớt, mắc khén, hạt dổi rồi đem sấy hoặc hong khô trên gác bếp. Điểm hấp dẫn của thịt Trâu khô vùng Cao nguyên đá Đồng Văn nằm ở sự hài hòa giữa vị cay, mặn và mùi khói bếp tự nhiên. Khi ăn, thịt được nướng sơ trên than hồng, xé sợi, chấm với chẳm chéo hoặc muối ớt xanh, vừa đậm đà vừa dậy mùi thơm của gia vị. Đây là món ăn thường xuất hiện trong những dịp lễ, tết, tiếp khách quý và nay đã trở thành đặc sản được du khách đặc biệt yêu thích.
Bên cạnh thịt Trâu khô, Bò khô vùng cao Tuyên Quang cũng là món khoái khẩu được ưa chuộng. Vẫn giữ cách ướp gia vị truyền thống của đồng bào, Bò khô được điều chỉnh về độ mềm, độ cay để phù hợp hơn với thị hiếu của du khách. Sợi Bò khô dai vừa, vị ngọt tự nhiên, thơm mùi gia vị mắc khen, gừng, hạt dổi khi được nướng hoặc vùi trong bếp than hồng tạo ra mùi thơm khó cưỡng.
Theo anh Sùng Mí Và, xã Đồng Văn cho biết: Nhà tôi thường làm thịt Trâu, Bò khô mội dịp lễ, tết. Đây là món ăn truyền thống dùng để tiếp khách. Làm các món này rất kỳ công và mất thời gian. Bếp ngày nào cũng phải có lửa nóng thì thịt mới đỏ, đẹp. Bây giờ để phục vụ du khách, chúng tôi đã cải tiến ra bếp chuyên để sấy thịt cho ngon. Với giá thành Lạp sườn Lợn đen giao động từ 450-500.000 đồng/1kg; giá thịt Trâu, Bò khô giao động từ 900-950.000 đồng/1kg.
Lạp sườn thịt Trâu, Bò khô được hút chân không và đóng gói cẩn thận có nguồn gốc, xuất xứ và đạt sản phẩm Ocop.
Ngày nay, không ít cơ sở sản xuất đã đầu tư cải tiến quy trình chế biến, đóng gói hút chân không, gắn tem nhãn, truy xuất nguồn gốc, góp phần nâng cao giá trị và uy tín cho đặc sản vùng cao Tuyên Quang trên thị trường.
Để bảo vệ thương hiệu và uy tín của sản phẩm, nhiều hộ sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh cũng đã chủ động đăng ký nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, tem truy xuất nguồn gốc và tuân thủ nghiêm các quy định về an toàn thực phẩm. Việc chuẩn hóa quy trình chế biến, đóng gói, ghi nhãn đầy đủ thông tin sẽ giúp sản phẩm dễ nhận diện và tạo niềm tin với người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng, cùng cấp ủy, chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường, xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người dân và du khách nhận diện đúng sản phẩm đặc sản chính gốc.
Người tiêu dùng, khi lựa chọn Lạp sườn, thịt Trâu khô, Bò khô vùng cao nên ưu tiên mua tại các cơ sở uy tín, có địa chỉ rõ ràng, bao bì nhãn mác đầy đủ, tem truy xuất nguồn gốc. Sản phẩm chính gốc thường có mùi thơm tự nhiên của thịt và gia vị rừng, màu sắc hài hòa, không quá sặc sỡ, không có mùi lạ hay dấu hiệu ẩm mốc. Tránh mua những sản phẩm trôi nổi, giá rẻ bất thường, không rõ nguồn gốc.
Mong rằng với sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền, sự lựa chọn tinh tế của người tiêu dùng, các đặc sản này sẽ là món quà hấp dẫn để du khách lựa chọn khi đến Tuyên Quang.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
