Đám cưới truyền thống của đồng bào dân tộc Tày ở xã Tân Trào (Sơn Dương) được phục dựng để bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc gắn với phát triển du lịch.
Xã Phú Bình (huyện Chiêm Hóa) là một trong những địa phương đi đầu của tỉnh với cách làm thực chất, hiệu quả trong việc xây dựng nếp sống văn minh. Từ một địa phương mà trước đây, đám cưới kéo dài nhiều ngày, ăn uống linh đình, chi phí tốn kém, tạo gánh nặng cho nhiều gia đình, đặc biệt là hộ nghèo, nay Phú Bình đã trở thành điểm sáng trong việc thực hiện mô hình cưới văn minh, tiết kiệm.
Bà Hoàng Thị Thanh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Phú Bình, cho biết: “Khi mới triển khai, nhiều hộ vẫn còn e dè, ngại sợ bị dị nghị nếu làm cưới đơn giản. Chúng tôi không áp đặt mà kiên trì đến từng hộ, từng thôn bản, phân tích cho bà con thấy cái lợi trước mắt và lâu dài. Đặc biệt, cán bộ, đảng viên trong xã phải là người làm trước, tổ chức đám cưới, đám tang theo đúng tinh thần văn minh, giản dị. Khi thấy cái hay, cái đẹp, bà con tự giác làm theo.”
Giờ đây, tại Phú Bình, đám cưới được tổ chức gọn trong một ngày, hạn chế mời khách tràn lan, giảm các thủ tục rườm rà như lễ dạm ngõ, ăn hỏi, dẫn cưới. Đặc biệt, các cặp đôi được khuyến khích mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình, vừa tiết kiệm chi phí, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Trước khi tổ chức cưới, đôi vợ chồng đều đến UBND xã đăng ký kết hôn đúng quy định pháp luật.
Anh Nông Văn Phương, thôn Bình An, xã Phú Bình kể: “Trước đây, nhà nào cũng làm cưới ba ngày ba đêm, mời cả làng, mâm cao cỗ đầy. Năm ngoái, tôi tổ chức cưới cho con chỉ làm trong một ngày, hai họ vui vẻ, bà con ủng hộ. Chi phí giảm đi một nửa mà ai cũng vui vẻ, không còn cảnh chè chén quá đà, lãng phí như trước.”
Không chỉ việc cưới, nếp sống văn minh trong tổ chức tang lễ ở Phú Bình cũng có những chuyển biến rõ nét. Những tập tục lạc hậu như đốt nhiều vàng mã, tổ chức ăn uống linh đình nhiều ngày, hút thuốc lá tại đám tang… từng bước được loại bỏ. Nhiều gia đình lựa chọn hình thức hỏa táng thay vì chôn cất truyền thống, giảm ảnh hưởng đến môi trường, tiết kiệm chi phí mai táng.
Ông Nguyễn Văn Khánh, thôn Bình An, xã Phú Bình cho biết: “Hiện nay, khi trong thôn có tang lễ, các gia đình không mua vòng hoa mới mà dùng vòng hoa chung của thôn. Sau đám tang lại thu về, bảo quản cẩn thận để dùng cho nhà khác. Việc này không những tiết kiệm mà còn thể hiện nghĩa tình xóm làng.”
Không chỉ riêng Phú Bình, nhiều địa phương khác trong tỉnh Tuyên Quang cũng có những mô hình hay, cách làm sáng tạo trong việc tuyên truyền, vận động thực hiện nếp sống văn minh trong cưới hỏi, tang lễ. Tại huyện Yên Sơn, mô hình “Vận động đồng bào dân tộc Mông tham gia thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang” được triển khai hiệu quả tại các xã Trung Minh, Hùng Lợi. Bà con đồng bào Mông giờ đây đã tổ chức cưới hỏi, tang lễ gọn nhẹ, tiết kiệm, hạn chế thủ tục, hủ tục lạc hậu.
Bà Hoàng Thị Mỷ, người có uy tín ở xã Hùng Lợi, chia sẻ: “Trước kia nhà tôi tổ chức đám cưới cho con phải mổ cả lợn, bò, mời khách ăn uống vài ngày. Giờ chỉ làm một bữa, họ hàng hai bên vui vẻ, các cháu trẻ được mặc áo dân tộc, tổ chức đăng ký kết hôn đúng pháp luật. Bà con cũng không còn đốt nhiều vàng mã, ăn uống kéo dài ở đám tang nữa.”
Tại thành phố Tuyên Quang, mô hình “Khu dân cư thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang” đã được triển khai sâu rộng. Nhiều khu dân cư quy định rõ trong hương ước, quy ước việc tổ chức cưới hỏi, tang lễ gọn nhẹ, tiết kiệm, không tổ chức ăn uống linh đình, không bày rượu bia quá mức.
Ông Lê Ngọc Tân, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Tuyên Quang, cho biết: Trong năm 2024, MTTQ các cấp trong tỉnh đã chỉ đạo thành lập mới 1.866 mô hình khu dân cư thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Đến nay, nội dung thực hiện nếp sống văn minh đã được đưa vào hương ước, quy ước tại 100% thôn, tổ dân phố, trở thành tiêu chí quan trọng để bình xét gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa hàng năm.
Thành công của phong trào thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang ở Tuyên Quang chính là nhờ sự kiên trì tuyên truyền, vận động của các cấp chính quyền, đoàn thể và nhất là vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên, người có uy tín trong cộng đồng.
Hiện nay, toàn tỉnh Tuyên Quang đã có 2.073 mô hình thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang tại 1.422 khu dân cư. Những mô hình này đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của nhân dân, góp phần xây dựng đời sống văn hóa mới, giảm bớt thủ tục rườm rà, lạc hậu, giảm chi phí cho người dân. Đây chính là tiền đề quan trọng để Tuyên Quang tiếp tục giữ gìn, phát huy bản sắc dân tộc trong đời sống hiện đại.
Thời gian tới, Ủy ban MTTQ các cấp tiếp tục phát huy hiệu quả các mô hình điểm, nhân rộng cách làm hay, đồng thời rà soát, bổ sung những nội dung mới phù hợp vào hương ước, quy ước của khu dân cư. Đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của người tiêu biểu, người có uy tín trong vận động nhân dân thực hiện.
Ban Biên tập Cổng TTĐT tỉnh
