Khai thác lợi thế tự nhiên, mở rộng diện tích nuôi trồng
Nghề nuôi cá lồng trên sông Gâm thuộc địa bàn thôn Thượng Tân, xã Bắc Mê, tỉnh Tuyên Quang.
Tuyên Quang hiện sở hữu hơn 500 km chiều dài sông chính, cùng hàng trăm hồ, đập, ao tự nhiên và nhân tạo. Nổi bật là các dòng sông lớn như sông Lô, sông Gâm, sông Phó Đáy, sông Bạc, sông Trừng… Những con sông này không chỉ tô điểm cho cảnh quan thiên nhiên nơi đây mà còn đảm nhiệm trọng trách cung cấp nước phục vụ sản xuất nông – lâm nghiệp cho các địa phương. Đồng thời tạo nên vùng sinh thái nước ngọt rộng lớn, giàu nguồn lợi thủy sản, góp phần đáng kể cho người dân nuôi trồng, khai thác thủy sản.
Dọc các lưu vực sông, nhiều hồ tự nhiên, hồ nhân tạo và vùng lòng hồ thủy điện được hình thành, trong đó nổi bật là hồ thủy điện Tuyên Quang với diện tích mặt nước hàng nghìn héc-ta. Đây là khu vực có vai trò quan trọng trong điều tiết khí hậu, phát triển du lịch sinh thái và đặc biệt là nuôi trồng thủy sản nước ngọt. Nhờ nguồn nước trong lành, ít ô nhiễm, cùng hệ sinh thái phong phú đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển các loài cá đặc sản như cá lăng, cá chiên, cá bỗng, cá nheo, cá trắm đen, mang lại giá trị kinh tế cao.
Theo anh Hồ Sỹ Đức, thôn Lùng Cúng, xã Đạo Đức chia sẻ: Năm 2018, gia đình anh mạnh dạn đầu tư 500 triệu đồng phát triển mô hình nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện với 9 lồng nuôi, chủ yếu là cá chiên, cá bỗng, kết hợp thả thêm cá trắm, cá chép để tận dụng nguồn nước và tăng thu nhập. Các lồng cá của anh phát triển tốt, trọng lượng bình quân 1,5–2 kg/con, với giá cá chiên bán ra thị trường là 500 nghìn đồng/kg. Cá bỗng trung bình 2,5 - 4kg/con. Sau khi thu hoạch trừ chi phí gia đình anh cũng để ra được từ 40-50 triệu đồng.
Bên cạnh đó, nhờ sự chủ động vào cuộc của ngành chuyên môn, địa phương và người dân, các biện pháp phòng chống dịch bệnh, cải thiện chất lượng giống, nâng cao kỹ thuật chăm sóc đã được triển khai kịp thời, hiệu quả. Trên các vùng lòng hồ như thủy điện Tuyên Quang, sông Gâm, sông Lô, hàng nghìn lồng cá quy mô lớn trở thành nguồn thu ổn định cho hàng nghìn hộ dân.
Đáng chú ý, các mô hình nuôi cá đặc sản như cá lăng, cá chiên, cá bỗng, cá nheo, cá trắm đen tiếp tục được mở rộng, dần hình thành thương hiệu đặc trưng của Tuyên Quang trên thị trường. Nhiều hộ dân, hợp tác xã và doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư công nghệ mới, áp dụng quy trình nuôi trồng tiên tiến, từng bước đưa nghề nuôi cá lồng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương.
Tính đến tháng 9/2025, diện tích nuôi trồng thủy sản toàn tỉnh đạt 5.458 ha, với 3.302 lồng nuôi; sản lượng 9 tháng đạt 11.788,5 tấn, tăng 4,6% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này cho thấy hướng đi đúng đắn trong khai thác lợi thế mặt nước tĩnh và sông suối để phát triển kinh tế thủy sản hàng hóa.
Phát triển thủy sản hàng hóa gắn với bảo vệ nguồn lợi
Cùng với việc mở rộng quy mô sản xuất, tỉnh Tuyên Quang chú trọng nâng cao giá trị sản phẩm, tập trung phát triển các giống thủy sản đặc sản như cá bỗng, cá tầm, cá lăng, cá quả, đồng thời đa dạng hóa các mô hình nuôi tôm, lươn, ốc, ếch tại nhiều địa phương. Các chương trình thả giống tái tạo nguồn lợi và phục hồi sinh cảnh thủy sinh được triển khai tại các xã Bắc Mê, Quang Bình, Yên Cường…, góp phần bảo vệ cân bằng hệ sinh thái và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản.
Lãnh đạo các xã Bắc Mê, Đường Hồng, Yên Cường, Minh Ngọc tỉnh Tuyên Quang tổ chức thả cá giống tái tạo nguồn lợi, phục hồi sinh cảnh thủy sinh trên sông Gâm.
Theo ông Lý Hải Vĩnh, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Bắc Mê cho biết: “Hoạt động thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản trên sông Gâm là hoạt động thường xuyên, mang ý nghĩa thiết thực, không chỉ góp phần phục hồi nguồn lợi thủy sản đã bị suy giảm do khai thác quá mức, mà còn nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường sinh thái và đa dạng sinh học vùng lòng hồ sông Gâm.”
Tuyên Quang cũng là một trong những địa phương chú trọng ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào nuôi trồng thủy sản, chuyển đổi dần từ hình thức nuôi quảng canh sang thâm canh, bán thâm canh, kiểm soát chặt chẽ chất lượng giống, thức ăn và môi trường nuôi. Bên cạnh đó, các mô hình liên kết chuỗi giữa người sản xuất với doanh nghiệp, hợp tác xã cũng đang được hình thành, tạo đầu ra ổn định, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Mô hình nuôi cá lồng của gia đình anh Mai Quốc Toản tại xã Bắc Quang.
Hướng tới phát triển bền vững
Những kết quả tích cực trong giai đoạn sau sáp nhập đã khẳng định vai trò quan trọng của ngành thủy sản trong cơ cấu nông nghiệp tỉnh Tuyên Quang. Thời gian tới, ngành thủy sản tiếp tục khẳng định là một trong những lĩnh vực kinh tế nông nghiệp quan trọng của tỉnh; tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp như: Quản lý chặt chẽ quy hoạch vùng nuôi, đầu tư hạ tầng nuôi trồng, nâng cao chất lượng giống, bảo vệ tốt môi trường nước, tăng cường công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản tự nhiên, đẩy mạnh xúc tiến thương mại; đẩy mạnh hỗ trợ, hướng dẫn người dân quy trình, kỹ thuật nuôi trồng thủy sản… phấn đấu đưa thủy sản phát triển theo hướng hiệu quả, bền vững, đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh.
Có thể nói, tài nguyên sông suối của Tuyên Quang mới không chỉ là lợi thế tự nhiên, mà còn là nguồn lực phát triển chiến lược, mở ra hướng đi lâu dài trong khai thác thủy sản, du lịch sinh thái, thủy điện và bảo tồn môi trường. Đây chính là “mạch nguồn xanh” nuôi dưỡng sự thịnh vượng của vùng đất hội tụ giữa núi và sông.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
