Hồ Ngòi Là, phường Minh Xuân phát huy hiệu quả trong điều tiết nước, bảo đảm nguồn tưới ổn định phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh có 7.203 công trình thủy lợi, phục vụ tưới tiêu cho trên 79.700 ha đất nông nghiệp. Trong đó có 500 hồ chứa, 4.588 đập dâng, 85 trạm bơm và nhiều công trình dẫn nước tự chảy. Hệ thống kênh mương dài 8.085 km, gồm 5.575 km kênh kiên cố và 2.375 km kênh đất, bảo đảm tưới chắc cho hơn 85% diện tích lúa gieo cấy hằng năm. Đây là hệ thống hạ tầng quan trọng, góp phần nâng cao năng suất cây trồng, tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế nông thôn của tỉnh.
Trước tác động ngày càng cực đoan của biến đổi khí hậu, nguy cơ mất an toàn đối với hệ thống hồ đập, công trình thủy lợi và đê điều trên địa bàn tỉnh luôn tiềm ẩn. Nhằm ứng phó kịp thời và hiệu quả, các địa phương và đơn vị quản lý đã chủ động xây dựng phương án vận hành hồ chứa, lắp đặt hệ thống quan trắc, cảnh báo sớm, đồng thời tăng cường kiểm tra, gia cố các vị trí xung yếu. Những giải pháp này giúp kịp thời phát hiện sự cố, chủ động xả lũ điều tiết nước, cảnh báo vùng hạ du, giảm thiểu thiệt hại khi thiên tai xảy ra.
Nhiều công trình thủy lợi trọng điểm như đập Quang Minh (xã Bắc Quang), hồ Nà Vàng (xã Thượng Lâm), hồ Noong Mò (xã Minh Quang), hồ Đèo Chắp (xã Yên Nguyên), hồ Ngòi Là (phường Minh Xuân), hồ Ngòi Cò (xã Minh Thanh)… đã được đầu tư sửa chữa, nâng cấp đồng bộ. Việc củng cố, hiện đại hóa hệ thống hồ đập không chỉ tăng khả năng tích trữ và điều tiết nguồn nước mà còn góp phần bảo đảm an toàn công trình trong mùa mưa lũ, giảm nguy cơ sự cố, bảo vệ sản xuất và đời sống người dân.
Tiêu biểu như hồ thủy lợi Ngòi Là với diện tích lưu vực trên 16 km² là công trình lớn, đóng vai trò quan trọng trong tưới tiêu, sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp cho hàng trăm hộ dân. Hồ đã được nâng cấp hai lần (1999 và 2019) với các hạng mục trọng yếu như mở rộng tràn xả lũ, gia cố mái đập, nâng cấp hệ thống cống và đường quản lý. Sau nâng cấp, công trình phát huy hiệu quả rõ rệt trong điều tiết nước, góp phần bảo đảm an toàn sản xuất, ổn định đời sống người dân vùng hạ du.
Ông Chẩu Văn Sủi, Trưởng Ban Quản lý công trình thủy lợi xã Thượng Lâm chia sẻ: Xã hiện có 46 công trình hồ chứa, đập thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp. Chúng tôi thường xuyên kiểm tra, duy tu, củng cố công trình, xây dựng phương án ứng phó thiên tai, nhờ vậy người dân vùng hạ du yên tâm sản xuất, giảm thiểu rủi ro trong mùa mưa bão.
Hồ Hoàng Khai, phường An Tường phát huy hiệu quả vai trò điều tiết nước phục vụ sản xuất.
Bên cạnh các hồ lớn, nhiều hồ chứa nhỏ tại các xã cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng chống thiên tai và phát triển sản xuất. Điển hình là hồ Khởn thuộc xã Thái Sơn với diện tích mặt nước khoảng 40 ha. Đây là công trình thủy lợi cung cấp nước tưới cho hơn 38 ha ruộng của 6 thôn trong xã. Trước mùa mưa bão, chính quyền địa phương chủ động kiểm tra, gia cố bờ đập, xây dựng phương án ứng phó sự cố, bảo đảm an toàn công trình và vùng hạ du.
Không chỉ hệ thống thủy lợi, các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh cũng tích cực triển khai biện pháp phòng, chống thiên tai. Tiêu biểu là Nhà máy Thủy điện Sông Lô 8A đã chủ động xả lũ an toàn, tạm dừng phát điện thương mại trong đợt hoàn lưu bão số 10 và 11 để giảm áp lực hồ chứa, đảm bảo an toàn công trình cũng như khu vực hạ du. Sự chủ động điều tiết nước, phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị quản lý và cơ quan chức năng đã góp phần quan trọng trong việc hạn chế thiệt hại do thiên tai, bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân, đồng thời giữ vững an toàn hạ tầng thủy lợi, đê điều và lưới điện trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.
Theo ông Bùi Chí Thanh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, bảo đảm an toàn hồ đập, đê điều, công trình thủy lợi không chỉ là nhiệm vụ của ngành chuyên môn mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ của chính quyền cơ sở và người dân. Thời gian qua, ngành Nông nghiệp tỉnh đã chủ động phối hợp với các địa phương, tăng cường kiểm tra, giám sát thường xuyên, kịp thời phát hiện và xử lý sự cố, điều tiết nước hợp lý, sửa chữa các hạng mục xuống cấp. Nhờ đó, hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn được vận hành an toàn, phục vụ tốt sản xuất và sinh hoạt của nhân dân, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu.
Các địa phương cũng phân công cán bộ thường trực theo dõi tình hình hồ chứa, nhất là những khu vực, hạng mục xung yếu để xử lý kịp thời các tình huống phát sinh. Những hành vi vi phạm như rào chắn trước tràn xả lũ, lấn chiếm lòng hồ, tháo van cống trái phép đều được xử lý nghiêm nhằm bảo đảm an toàn công trình. Bên cạnh đó, công tác theo dõi, dự báo khí tượng, thủy văn được thực hiện chặt chẽ, giúp chủ động trong điều tiết, tích nước, phục vụ hiệu quả cho sản xuất nông nghiệp.
Cùng với các biện pháp kỹ thuật, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng được chú trọng. Người dân vùng hạ du được hướng dẫn nắm rõ quy trình cảnh báo xả lũ, trang bị kỹ năng phòng tránh thiên tai, chủ động bảo vệ tính mạng và tài sản. Những nỗ lực đồng bộ này đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành an toàn hồ đập, đê điều, bảo đảm an toàn cho người dân và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
