Cá Bỗng là loài cá nước ngọt quý hiếm, sinh sống chủ yếu ở khu vực trung du và miền núi phía Bắc, đặc biệt là lưu vực sông Lô, sông Gâm. Cá có thân dài, vảy lớn óng ánh, thịt thơm, săn chắc và ít xương dăm, được người dân ví như “đặc sản tiến vua” của vùng sông suối. Đây là giống cá có tốc độ sinh trưởng chậm nhưng giá trị kinh tế cao, được nhiều hộ nuôi thủy sản ở Tuyên Quang phát triển theo hướng hàng hóa. Những năm gần đây, mô hình nuôi cá Bỗng trong ao, lồng bè trên sông Lô đã mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, đồng thời gìn giữ nguồn gen thủy sản bản địa quý của khu vực.
Nhận thấy tiềm năng phát triển của loài cá đặc sản này, những năm gần đây, nghề nuôi cá Bỗng đang trở thành hướng phát triển kinh tế phù hợp với nhiều hộ dân xã Đồng Tâm nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi với nguồn nước sạch, nhiều khe suối và nguồn thức ăn sẵn có từ cỏ, lá cây, phụ phẩm nông nghiệp. Ngoài cá giống, cá Bỗng thương phẩm cũng được thị trường ưa chuộng dù giá bán cao, dao động từ 350.000 đến 400.000 đồng mỗi kg tùy trọng lượng. Hiện xã Đồng Tâm phối hợp với Trung tâm Thủy sản tỉnh hướng dẫn kỹ thuật, chủ động nhân giống tại chỗ để mở rộng mô hình và phát triển bền vững loài cá này.
Ao nuôi cá Bỗng của gia đình chị Lý Thị Thẩy ở thôn Châng.
Sinh sống gần nguồn nước tự nhiên, gia đình chị Lý Thị Thẩy ở thôn Châng, xã Đồng Tâm đã gắn bó với nghề nuôi thủy sản nhiều năm. Hơn mười năm trước, chị đưa cá giống từ sông Lô về thả nuôi trong ao gia đình. Nhận thấy cá sinh trưởng tốt trong nguồn nước sạch, giàu oxy từ khe suối, chị Thẩy mạnh dạn đầu tư nuôi cá Bỗng giống và cá Bỗng thương phẩm. Nhờ tích lũy kinh nghiệm thực tế và học hỏi thêm qua sách báo, đến nay mô hình của gia đình chị mang lại hiệu quả cao, sản lượng cá giống tăng đều hằng năm, với giá bán trung bình khoảng 10 nghìn đồng mỗi con.
Cá Bỗng có đầu nhỏ, thân hình thuôn dài, chắc khỏe, vảy to và sáng óng ánh thích kiếm thức ăn ở tầng đáy mặt nước. (ảnh: Fp Hạ Thành quán)
Hiện nay, toàn xã Đồng Tâm có khoảng trên 100 ha diện tích nuôi trồng thủy sản, tập trung chủ yếu ở các khu vực có nguồn nước tự nhiên dồi dào, môi trường trong lành, thuận lợi cho việc phát triển nhiều loại cá như trắm, chép, rô phi... Thời gian qua, chính quyền xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tận dụng lợi thế sẵn có về mặt nước, mở rộng diện tích ao, hồ nuôi, đồng thời khuyến khích áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chăm sóc, quản lý và phòng trừ dịch bệnh, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm thủy sản và bảo vệ môi trường sinh thái.
Nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng của địa phương và đa dạng hóa đối tượng nuôi, cấp ủy, chính quyền xã Đồng Tâm đã xây dựng kế hoạch lựa chọn những hộ gia đình có điều kiện nguồn nước sạch, ổn định để triển khai mô hình nuôi cá Bỗng theo hướng hàng hóa. Các hộ dân được hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn chi tiết quy trình cải tạo ao, chọn giống, chăm sóc và phòng trừ dịch bệnh. Ngoài cá giống, cá Bỗng thương phẩm cũng được thị trường ưa chuộng dù giá bán cao, dao động từ 350.000 đến 400.000 đồng/kg tùy trọng lượng. Hiện xã Đồng Tâm đang phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Thủy sản tổ chức tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, cung cấp giống chất lượng và tư vấn quy trình nhân nuôi bài bản, hướng tới mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế, góp phần phát triển bền vững nghề nuôi thủy sản của địa phương.
Món gỏi cá Bỗng luôn có trong thực đơn của các nhà hàng, Homestay tiếp các thực khách.
Nhờ sự quan tâm, định hướng đúng đắn của cấp ủy, chính quyền và sự chủ động, mạnh dạn chuyển đổi của người dân, nghề nuôi cá Bỗng ở xã Đồng Tâm đang dần khẳng định hiệu quả rõ nét, trở thành một trong những hướng phát triển kinh tế tiềm năng của địa phương. Nhiều hộ dân đã đầu tư mở rộng quy mô, cải tạo ao nuôi, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, chú trọng khâu chăm sóc và bảo đảm vệ sinh nguồn nước, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Một số mô hình bước đầu cho thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, tạo việc làm ổn định, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa.
Không chỉ dừng lại ở mục tiêu phát triển kinh tế hộ gia đình xã Đồng Tâm còn định hướng xây dựng các vùng nuôi tập trung gắn với du lịch trải nghiệm, hình thành mô hình nuôi thủy sản kết hợp du lịch trải nghiệm, sinh thái đặc trưng của vùng miền núi phía Bắc. Trong thời gian tới, địa phương tiếp tục khuyến khích nhân rộng mô hình, hoàn thiện quy trình sản xuất, tăng cường quảng bá, xúc tiến thương mại, đồng thời phối hợp với các sở, ngành chuyên môn hỗ trợ người dân đăng ký và phát triển thương hiệu “Cá Bỗng Đồng Tâm” trở thành sản phẩm OCOP đặc trưng của xã. Đây sẽ là hướng đi quan trọng, góp phần nâng cao thu nhập, tạo sinh kế bền vững cho người dân, thúc đẩy kinh tế nông nghiệp của Đồng Tâm phát triển ổn định, hiệu quả và thân thiện với môi trường.
Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh
